Retinitis Pigmentosa: Gecə Korluğu Haqqında Bilməli Olduqlarımız
Göz sağlamlığı insanın həyat keyfiyyətini birbaşa təsir edən əsas faktorlardan biridir. Müxtəlif göz xəstəlikləri arasında "Retinitis Pigmentosa" (RP), yəni gecə korluğu, görmə qabiliyyətinə ciddi təsir göstərən nadir bir genetik xəstəlikdir. Bu yazıda RP xəstəliyinin səbəbləri, əlamətləri və müalicə üsulları haqqında geniş məlumat verəcəyik.
Retinitis Pigmentosa, retina adlanan gözün daxili təbəqəsindəki hüceyrələrin zədələnməsi ilə xarakterizə olunan genetik bir xəstəlikdir. Retina işığı algılayan fotoreseptor hüceyrələrdən ibarətdir və bu hüceyrələr zədələndikdə görmə qabiliyyəti azalır. Xəstəliyin ilk əlaməti adətən gecə korluğudur və bu, zamanla inkişaf edərək daha geniş görmə problemlərinə səbəb ola bilər.
Əsas Əlamətləri
RP xəstəliyinin simptomları tədricən inkişaf edir və xəstələrin çoxu erkən mərhələlərdə bu əlamətləri çox ciddi qəbul etməyə bilər. Əsas əlamətlərə aşağıdakılar daxildir:
- Gecə görmədə zəiflik: Xəstələr əsasən qaranlıqda və ya zəif işıqlandırılmış şəraitdə görmə qabiliyyətində ciddi problemlər yaşayırlar.
- Periferik görmə itirilməsi: Zamanla xəstələr periferiya görməsini itirir və bu, tünel görmə sindromuna səbəb olur.
- İrəliləyən görmə itkisi: Xəstəlik irəlilədikcə, mərkəzi görmə də təsirlənir və insanlar gündəlik fəaliyyətlərində çətinlik çəkir.
Səbəbləri
Retinitis Pigmentosa genetik olaraq miras alınan bir xəstəlikdir. Xəstəlik valideynlərdən uşaqlara ötürülən mutant genlərdən qaynaqlanır. RP-nin fərqli genetik formaları mövcuddur və hər bir formanın spesifik genetik mutasiyalara bağlı olması mümkündür. Bu mutasiyalar retinanın işıq hiss edən hüceyrələrinin düzgün işləməsinə mane olur və nəticədə hüceyrələr məhv olur.
Diaqnoz və Müalicə Yolları
RP-nin diaqnozu əsasən göz həkimi tərəfindən aparılan klinik müayinələrə və göz dibi testlərinə əsaslanır. Diaqnostika prosesinə aşağıdakılar daxildir:
- Oftalmoskopiya: Göz dibi müayinəsi zamanı retina üzərində olan pigment dəyişiklikləri müşahidə edilir.
- Elektroretinogram (ERG): Bu test retina hüceyrələrinin işıq stimuluna reaksiyasını ölçür və RP diaqnozunda istifadə olunur.
RP üçün xüsusi bir müalicə mövcud olmasa da, xəstəliyin irəliləməsini yavaşlatmaq və simptomları idarə etmək üçün bəzi üsullar mövcuddur:
- A vitamin əlavələri: Araşdırmalar göstərir ki, müəyyən dozada A vitamini RP xəstələrinin bəzilərində xəstəliyin irəliləməsini yavaşlada bilər.
- Gözlük və ya kontakt linzalar: Görmə qabiliyyətini yaxşılaşdırmaq üçün xəstələrə uyğunlaşdırılmış gözlük və ya kontakt linzalar tövsiyə edilir.
- Gen terapiyası: RP üçün araşdırılan ən son müalicə üsullarından biri gen terapiyasıdır. Bu üsul mutant genləri düzəltməyi və ya əvəz etməyi hədəfləyir.
Gündəlik Həyata Təsiri və Tövsiyələr
RP xəstələri gündəlik həyatlarında bəzi dəyişikliklər etmək məcburiyyətində qala bilər. Qaranlıq yerlərdə hərəkət etmək çətin olduğundan, yaxşı işıqlandırma və görmə dəstək vasitələri ilə həyat keyfiyyətini artırmaq mümkündür. Bundan əlavə, reabilitasiya proqramları və psixoloji dəstək xəstələrə xəstəliklə mübarizədə kömək edə bilər.
Şərh yaz
Email adresiniz paylaşılmayacaq.
0 şərh