Gözə svarka düşəndə nə etməli?

Göz insan orqanizminin ən həssas orqanlarından biridir və qaynaq (svarka) işləri zamanı qorunmadıqda ciddi zədələnmələrə məruz qala bilər. Bəzən ehtiyatsızlıq ucbatından gözə düşən svarka şüası yanma, sulanma, qızartı və güclü ağrı ilə nəticələnə bilər. Xalq arasında bu vəziyyətə "svarka gözü" də deyilir. Belə hallarda vaxtında və düzgün müdaxilə edilməzsə, problemin daha da dərinləşməsi mümkündür. Bu yazıda gözə svarka düşdükdə nə etməli olduğunuzu, hansı ilkin tədbirləri görməli olduğunuzu və hansı hallarda mütləq həkimə müraciət edilməli olduğunu sadə və aydın şəkildə izah edəcəyik.
"Svarka gözü" sindromu nədir?
"Svarka gözü" sindromu, tibbi dildə fotokeratit adlanır və gözün buynuz qişasının (korneanın) ultrabənövşəyi (UV) şüaya məruz qalması nəticəsində yaranan yanma və zədələnmə vəziyyətidir. Bu vəziyyət, əsasən qaynaq (svarka) işləri zamanı qoruyucu eynək və maskadan istifadə edilmədikdə meydana çıxır.

"Svarka gözü" sindromunun əsas əlamətləri:

Gözlərdə şiddətli ağrı və yanma hissi
Qızartı və həddindən artıq sulanma
İşığa qarşı dözümsüzlük (fotofobiya)
"Quma batmış kimi" hiss
Görmənin bulanıqlaşması
Göz qapaqlarında şişkinlik və spazm (açıb-bağlamaqda çətinlik)

Əlamətlər 1–2 gün ərzində keçməzsə, mütləq göz həkiminə müraciət edilməlidir. Özbaşına antibiotikli və steroidli damcılardan istifadə etmək ciddi fəsadlara səbəb ola bilər.

"Svarka gözü" sindromu bəzən adi göz yorğunluğu ilə qarışdırılsa da, ciddi və diqqət tələb edən bir haldır. Bu vəziyyətin qarşısını almağın ən yaxşı yolu, qaynaq işləri zamanı sertifikatlı qoruyucu vasitələrdən istifadə etməkdir. Gözlər bizim ən dəyərli orqanlarımızdandır – onları qorumaq isə öz əlimizdədir.

Gözə svarka düşəndə nə etməli? İlk yardımı necə göstərməli?

Əgər gözə svarka şüası düşübsə, ilk növbədə panikaya düşməmək vacibdir. Aşağıdakı addımları izləmək ilkin yardım üçün kifayət qədər faydalıdır:
Gözləri dərhal təhlükəli işıq mənbəyindən uzaqlaşdırın.

Əlinizi və ya gözləri ovuşdurmayın, bu zədələnməni artıra bilər.
Gözləri bol miqdarda ilıq və təmiz su ilə yuyun.
Əgər ağrı və yanma hissi davam edirsə, soyuq kompres tətbiq edə bilərsiniz.
Mümkündürsə, göz damcısı istifadə edin, lakin həkim məsləhəti olmadan antibiotikli damcılardan uzaq durun.
Gözləri qaranlıq və sakit mühitdə dincə qoymaq vacibdir.

Svarka şüası gözü yandırarsa, hansı tədbirlər görülməlidir?

Svarka şüası gözü yandırarsa, ilk olaraq gözləri dərhal güclü işıqdan uzaqlaşdırmaq və gözlərin dincəlməsinə şərait yaratmaq vacibdir. Bu vəziyyətdə gözlərdə yanma, sulanma, qızartı və işığa qarşı həssaslıq müşahidə oluna bilər. İlk yardım olaraq gözləri ovuşdurmamaq, bol ilıq su ilə yumaq və göz qapaqlarına soyuq kompres qoymaq tövsiyə olunur. Aptekdən süni göz yaşı damcıları istifadə edilə bilər, lakin antibiotikli və ya steroid tərkibli damcıları həkim məsləhəti olmadan istifadə etmək olmaz. Əlamətlər bir neçə saat ərzində keçməzsə və ya ağrı güclənərsə, mütləq göz həkiminə müraciət olunmalıdır. Çünki vaxtında müdaxilə edilməzsə, görmə qabiliyyətində ciddi problemlər yarana bilər.

Gözə qaynaq işığı düşəndə evdə nə etməli?

Gözə qaynaq işığı düşəndə ev şəraitində düzgün və vaxtında edilən ilk yardım əlamətləri yüngülləşdirə və vəziyyəti stabilləşdirə bilər. Belə hallarda aşağıdakı tədbirləri görmək tövsiyə olunur:

Gözləri dərhal dincə qoyun. Parlaq işıqdan uzaq, qaranlıq və sakit bir otaqda gözlərinizi bağlayaraq dincəlmək vacibdir.
Ovmaqdan çəkinin. Gözlərdə yanma və narahatlıq hissi olsa da, ovmaq zədələnməni daha da artırar.
Sərin kompres tətbiq edin. Təmiz və soyuq suya batırılmış tənzif və ya pambığı göz qapağınızın üzərinə qoyaraq ağrını və şişkinliyi azalda bilərsiniz.
Süni göz yaşı damcıları istifadə edin. Əgər əlinizdə varsa, qıcıqlanmanı və quruluğu azaltmaq üçün konservantsız süni göz yaşı damcılarından istifadə edə bilərsiniz.
İşığı azaldın. İşığa qarşı həssaslıq ola biləcəyi üçün ətraf mühitin işıq səviyyəsini aşağı salmaq rahatlıq gətirə bilər.
Dərman istifadə etməyin. Heç bir antibiotikli və ya steroid əsaslı göz damcısını həkim tövsiyəsi olmadan istifadə etməyin.

Əgər bir neçə saat ərzində yaxşılaşma hiss olunmazsa, ağrı güclənərsə və ya görmədə bulanıqlıq yaranarsa, mütləq göz həkiminə müraciət etmək lazımdır. Özbaşına edilən müdaxilələr gözə daha çox zərər verə bilər.

Gözün svarka ilə zədələnməsi nə dərəcədə təhlükəlidir?

Gözün svarka ilə zədələnməsi, xüsusilə qoruyucu vasitələrdən istifadə edilmədikdə, ciddi və təhlükəli nəticələrə səbəb ola bilər. Svarka zamanı yayılan ultrabənövşəyi (UV) və infraqırmızı (IR) şüalar göz almasına birbaşa təsir edir və bu, "fotokeratit" adlanan vəziyyətə gətirib çıxarır. Bu vəziyyət, sadə dillə desək, gözün yanmasıdır və kornea səthində zədələnmə yaradır.
Bu cür zədələnmənin təhlükələri:

Şiddətli ağrı və yanma hissi,
Görmə bulanıqlığı və ya keçici görmə itkisi,
İşığa qarşı dözümsüzlük (fotofobiya),
Qarşısı alınmaz göz sulanması və qızartı,
"Quma batmış" hissi,
Təkrarlanan zədələrdə kornea toxumasının qalıcı zədələnməsi,
Uzaq nəticədə isə daimi görmə pozuntuları və hətta korluq riski.

Xüsusilə təhlükəlidir:

Qoruyucu eynəksiz və ya maskasız işləmək,
Təkrarlanan zədələrə məruz qalmaq,
İlkin yardımın düzgün göstərilməməsi və ya gecikdirilməsi.

Nəticə etibarilə, gözə svarka şüasının düşməsi sadə və keçici bir narahatlıq deyil, vaxtında və düzgün müalicə olunmazsa daimi göz probleminə çevrilə bilər. Ona görə də belə hallar baş verdikdə, mütləq göz həkiminə müraciət olunmalıdır. Eyni zamanda, bu cür zədələrin qarşısını almaq üçün profilaktik tədbirlər- xüsusi qoruyucu eynək və maskalardan istifadə zəruridir.

Qaynaq zamanı gözləri necə qorumaq olar?

Qaynaq zamanı gözləri qorumaq üçün düzgün təhlükəsizlik tədbirləri görmək olduqca vacibdir. Qaynaq işləri zamanı yayılan ultrabənövşəyi (UV) və infraqırmızı (IR) şüalar göz almasına ciddi zərər vura bilər. Bu şüalar təkcə qaynaqçının deyil, yaxınlıqda olan insanların da gözlərini təhlükəyə ata bilər.
Aşağıdakı üsullarla gözlərinizi effektiv şəkildə qoruya bilərsiniz:

Xüsusi qoruyucu qaynaq maskasından istifadə edin
Qaynaq işləri zamanı standartlara uyğun avtomatik qaralanan maskalardan istifadə olunmalıdır. Bu maskalar həm UV, həm də IR şüalarını filtrasiya edir və gözləri yanmadan qoruyur. Maskanın tam üz örtməsi vacibdir ki, yan tərəflərdən də işıq daxil olmasın.

Qoruyucu eynəklər geyinin
Bəzən sadə eynəklər gözləri qorumaq üçün kifayət deyil. Qaynaq üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi şüşəli eynəklər seçilməlidir.
Bu eynəklər həm UV, həm də istilik radiasiyasını filtrasiya edir.
Ən azı ANSI Z87.1 və ya CE EN166 standartlarına uyğun olmalıdır.

Ətrafdakılar üçün qoruyucu pərdə və ya divar
Qaynaq edilən mühitdə başqalarının gözlərini qorumaq üçün qara şəffaf pərdələr və ya qoruyucu paravanlar quraşdırılmalıdır. Bu həmkarların və yaxınlıqda olan şəxslərin təsadüfən svarka şüasına məruz qalmasının qarşısını alır.

İş sahəsinin işıqlandırmasını tənzimləyin
Parlaq və ani işıq gözləri daha çox zədələyə bilər. İş sahəsində yumşaq və dolayı işıqlandırma istifadə olunması daha təhlükəsizdir.

Avadanlığın texniki vəziyyətini yoxlayın
Maskaların və eynəklərin şüşələri cızılmamış, tam funksional olmalıdır. Çatlamış və ya bulanmış şüşələr gözləri tam qorumaya bilər və tez-tez dəyişdirilməlidir.

Qaynaq zamanı birbaşa baxmaqdan çəkinin
Heç vaxt, hətta bir neçə saniyəlik belə qoruyucusuz halda svarka alovuna baxmayın. Hətta uzaq məsafədən baxmaq da gözü zədələyə bilər.

Paylaş