Mənfi göz zəifliyi nədir?

Mənfi göz zəifliyi, elmi adı ilə miopiya, uzaqdakı obyektlərin bulanıq, yaxındakıların isə aydın görünməsi ilə xarakterizə olunan görmə pozğunluğudur. Bu zaman işıq şüaları retinanın üzərinə deyil, onun önündə fokuslanır.

Miopiya göz almasının ön-arxa istiqamətdə uzun olması və ya buynuz qişanın (korneanın) əyri olması nəticəsində yaranır. İşıq retinanın üzərinə yox, önünə düşdüyü üçün uzaqdakı görüntü bulanıq görünür.

Səbəblər:

• İrsi meyllilik

• Uşaq yaşda gözün sürətli böyüməsi

• Yaxın məsafəli fəaliyyətlər (telefon, kitab və s.)

• Az gün işığına çıxmaq

Mənfi dərəcəli eynəklər kimlər üçündür?

Mənfi eynəklər uzağı yaxşı görə bilməyən şəxslər üçündür.

Bu şəxslər:

• Lövhəni və ya yol nişanlarını görməkdə çətinlik çəkənlər

• Gözlərini qıyaraq baxanlar

• Gecə maşın sürəndə uzağı bulanıq görənlər

Bu eynəklər -0.50, -1.75, -3.00 kimi dərəcələrlə ifadə olunur. Dərəcə böyüdükcə problem də artır.

Əlamətləri:

• Uzaqdakı obyektləri görməkdə çətinlik

• Lövhəyə və TV-yə yaxın oturmaq

• Gözləri qıyaraq baxmaq

• Göz yorğunluğu və baş ağrısı

• Gecə uzaq görmənin daha da zəifləməsi

Uşaqlarda miyopiya necə yaranır və qarşısı necə alınır?

Uşaqlarda miopiya (mənfi göz zəifliyi) son illərdə daha geniş yayılmış görmə pozuntularından biridir. Bu hal uşaqların uzaqda olan obyektləri bulanıq, yaxındakıları isə aydın görməsi ilə müşahidə olunur. Problemin erkən yaşda başlaması və sürətlə irəliləməsi mümkündür. Buna görə də vaxtında tədbir görmək vacibdir.
Genetik faktorlar
Əgər valideynlərdən biri və ya hər ikisi miopiyadırsa, uşağın da bu problemi yaşama ehtimalı artır. Bu, irsiyyətlə keçən bir vəziyyətdir.
Texnologiyadan həddindən artıq istifadə
Telefon, planşet və kompüter kimi cihazlardan uzun müddət və aralıq vermədən istifadə etmək göz əzələlərinin düzgün işləməsinə mane olur və gözün formasında dəyişiklik yarada bilər.
Yaxın məsafədən oxumaq
Kitab və dəftərə çox yaxın məsafədən baxmaq gözə gərginlik salır və uzaq görmənin zəifləməsinə səbəb ola bilər.
Açıq havada az vaxt keçirmək
Açıq havada təbii gün işığında keçirdilən vaxt azaldıqca, uşağın gözünün inkişafında balans pozula bilər. Bu da miopiyanın inkişafını sürətləndirir.

Göz zəifliyinin qarşısını almağın yolları

Açıq havada gündə azı 1-2 saat vaxt keçirtmək
Təbiətdə vaxt keçirmək göz əzələlərini gücləndirir və təbii işıq göz sağlamlığı üçün çox faydalıdır.
20-20-20 qaydasına riayət etmək
Hər 20 dəqiqəlik yaxın məsafəli fəaliyyətdən sonra, 20 saniyə ərzində 6 metr (20 fut) uzağa baxmaq gözlərin rahatlamasına kömək edir.
Oxu məsafəsinə diqqət yetirmək
Uşaq kitab oxuyarkən və ya yazı yazarkən 30-35 sm məsafə saxlamalıdır.
Düzgün işıqlandırma
Oxuma və yazı zamanı otaq yaxşı işıqlanmalıdır. Az işıq göz yorğunluğuna səbəb olur.
Mütəmadi göz müayinəsi
Uşaqların hər il göz həkimi tərəfindən yoxlanılması vacibdir. Problemlər nə qədər erkən aşkarlanarsa, o qədər effektiv tədbir görülə bilər.
Ekran qarşısında vaxtı məhdudlaşdırmaq
Planşet və telefon istifadəsini gündə maksimum 1-2 saat ilə məhdudlaşdırmaq tövsiyə olunur. Fasiləsiz istifadə zərərlidir.
Uşaqlarda miopiya zamanla irəliləyə bilən bir problemdir. Valideynlər uşağın davranışlarını diqqətlə müşahidə etməli, əgər uşaq uzağı yaxşı görmürsə, mütləq mütəxəssisə müraciət edilməlidir. Göz sağlamlığına erkən yaşda göstərilən qayğı, uşağın gələcək təhsili və gündəlik həyatı üçün mühüm rol oynayır.

Miyopiyanın qarşısını almağın yolları

Miopiya (mənfi göz zəifliyi) tamamilə qarşısı alına bilməsə də, onun inkişaf sürətini azaltmaq və göz sağlamlığını qorumaq üçün bir sıra effektiv yollar mövcuddur. Bu tədbirlər xüsusilə uşaqlarda və yeniyetmələrdə miopiyanın dərinləşməsinin qarşısını almağa kömək edir.
Gün ərzində açıq havada daha çox vaxt keçirmək
Araşdırmalar göstərir ki, gündə ən azı 1-2 saat təbii gün işığında olmaq uşaqlarda miopiyanın inkişafını yavaşladır. Açıq havada oynamaq göz əzələlərini balanslı işləməyə təşviq edir.
20-20-20 qaydasına əməl etmək
Hər 20 dəqiqədən bir, 20 saniyə ərzində 20 fut (təxminən 6 metr) uzağa baxmaq gözlərin istirahət etməsinə kömək edir. Bu qayda uzun müddət ekran və ya kitab qarşısında çalışanlar üçün xüsusilə faydalıdır.
Oxuma məsafəsinə və duruşa diqqət yetirmək
Oxu zamanı 30–35 sm məsafə saxlanmalıdır. Kitab və ya planşetə çox yaxın baxmaq gözə əlavə yük yaradır. Eyni zamanda düzgün oturmaq və baş-bədən duruşuna fikir vermək də vacibdir.
Yaxşı işıqlandırmadan istifadə
Zəif işıqlı mühitdə oxumaq və yazmaq gözlərin gərginliyini artırır. Təhsil və iş mühiti parlaq və bərabər işıqlanmış olmalıdır.
Ekran qarşısında vaxtı məhdudlaşdırmaq
Telefon, planşet və kompüterdən uzun müddət fasiləsiz istifadə gözlər üçün zərərlidir. Uşaqlarda bu vaxt gündə 1-2 saat ilə məhdudlaşdırılmalıdır.
Axtiqolin damcıları və ortokeratoloji linzalar (həkim təyinatı ilə)
Miopiyanın irəliləməsini yavaşlatmaq üçün atropin əsaslı damcılar və gecə taxılan xüsusi ortokeratoloji linzalar da istifadə edilir. Bunlar yalnız göz həkimi təyinatı ilə tətbiq olunmalıdır.
Mütəmadi göz müayinəsi
Miopiyanın erkən diaqnozu onun nəzarət altında saxlanmasına şərait yaradır. Xüsusilə uşaqlar ildə ən azı bir dəfə göz müayinəsindən keçməlidirlər.
Miopiyanın tam qarşısını almaq mümkün olmasa da, sadalanan tədbirlərlə onun inkişafını yavaşlatmaq və göz sağlamlığını qorumaq mümkündür. Xüsusilə uşaqlarda bu vərdişlərin formalaşdırılması gələcəkdə daha ciddi görmə problemlərinin yaranmasının qarşısını alır. Unutmayaq: gözlər həyat boyu bizim pəncərəmizdir, onları qorumaq öz əlimizdədir.
 

Miyopiyanın dərəcələri:

• Yüngül: -0.25 ilə -3.00

• Orta: -3.00 ilə -6.00

• Yüksək: -6.00 və yuxarı

Nümunə resept:

• Sağ göz (OD): -2.00

• Sol göz (OS): -1.75

Mənfi göz zəifliyi uzağı görmədə yaranan pozğunluqdur. Vaxtında müayinə və düzgün eynək seçimi ilə həyat keyfiyyəti artırıla bilər. Xüsusilə uşaqlarda bu problem erkən aşkarlanmalı və tədbir görülməlidir.